Πρώτη έκδοση από τον Α. Ι. Ράλλη, όπου ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Ορέστης Διγενής.
Επανεκδόθηκε από τον Ερμή το 1973.
Η παρούσα έκδοση είναι της Εστίας του 2016.
Ξεχώρισα το δεύτερο μέρος του δοκιμίου του, με τίτλο: "εθνικός χαρακτήρας & πνευματικός μιλιταρισμός".
Ο κεντρώος, αστός λόγιος, Θεοτοκάς, αντιλαμβάνεται ότι, το 1922, η μικρασιατική καταστροφή δεν επέφερε μόνο το οριστικό τέλος της τυχάρπαστης "μεγάλης ιδέας" της κωνσταντινικής δεξιάς, αλλά έκανε ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για ένα νέο ιδεολόγημα της άρχουσας τάξης, διαφορετικό από το μαρξιστικό ή την αποτυχημένη προγονοπληξία...
Προσπαθεί λοιπόν να βάλει τα θεμέλιά του καλώντας τους νέους διανοούμενους, όπως έκανε πριν μερικά χρόνια, σε περίπου ίδιο μήκος κύματος, ο Περικλής Γιαννόπουλος.
Παρά τη συνήθη μεμψιμοιρία των καλοζωισμένων του είδους του, που ταξιδευμένοι στις Λόντρες & τα Παρίσια ουσιαστικά νιώθουν άβολα στην υπανάπτυκτη Ελλάδα, τη "χώρα της προχειρολογίας & της εύκολης εργασίας" [σ. 15], ο Θεοτοκάς ελπίζει σε μια εθνική, πνευματική ανάταση, στα μέτρα του βέβαια.
Τα βασικά σημεία:
"ο σκοπός της τέχνης δεν είναι ωφελιμιστικός" [σ. 28]
εν αντιθέσει με το μαρξιστικό πρόσταγμα του σταλινικού σοσιαλιστικού ρεαλισμού
Το "δαιμόνιο" του καλλιτέχνη "ανοίγει ένα δρόμο για τον εαυτό του, μια πάλη εναντίον του εαυτού του", οπότε το έργο τέχνης αποτελεί "ένα στιγμιότυπο της εσωτερικής τρικυμίας του δημιουργού"
[σ. 29-30]
Ο Θεοτοκάς γίνεται λοιπόν "μοντερνιστής".
Κατακεραυνώνοντας τον Φώτο Πολίτη, ο οποίος απλά "βλέπει Λεβαντίνους να αντιγράφουν κωμικά Φράγκους στην Αθήνα της ψευτιάς & της αντίφασης" [σ. 23],
μας καλεί να δούμε κατάματα την πραγματικότητα και τα σύγχρονα προβλήματα της "νεανικής, ζωηρής Αθήνας με τη λεωφόρο Συγγρού", και "τους ασταθείς φευγαλέους κόσμους των ψυχικών διαθέσεων"...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου